Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" został ustanowiony przez parlament w 2011 r. "w hołdzie żołnierzom wyklętym - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu". Data 1 marca, upamiętnia rocznicę wykonania wyroku śmierci przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa na siedmiu osobach z kierownictwa IV Komendy Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". 1 marca 1951 r. w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie zastrzeleni zostali: ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, por. Józef Rzepka, kpt. Franciszek Błażej, por. Józef Batory, Karol Chmiel i mjr Mieczysław Kawalec. Uchwalenie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest formą uczczenia ich walki i ofiary, ale także bólu i cierpienia, jakich doznawali przez wszystkie lata PRL i zapomnienia po 1989 roku.
Ideą przewodnią tego państwowego święta jest uświadamianie prawdy o roli, jaką ci niezłomni żołnierze, którzy po zakończeniu II wojny światowej nie złożyli broni, ale podjęli opór przeciwko komunistycznemu reżimowi, odegrali w naszej powojennej historii. Za trud heroicznej walki o niezawisłą Rzeczpospolitą, o godność, honor, wielkość i ducha narodu spotkały ich wieloletnie prześladowania, tortury, więzienie i śmierć, a ich ciała grzebano w bezimiennych mogiłach. Komunistyczna propaganda szargała pamięć o nich, nazywała ich bandytami, a stworzone przez nich oddziały bandami, tak aby zabić pamięć o nich w narodzie. Pamięć ta jednak przetrwała, są w panteonie naszych bohaterów narodowych. Jeszcze kilka lat temu niewiele osób miało świadomość istnienia tak silnego antykomunistycznego ruchu zbrojnego ? dzisiaj prace badawcze, w dużej mierze historyków z Instytutu Pamięci Narodowej, owocują przywracaniem pamięci i honoru żołnierzom podziemia niepodległościowego. Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest wyrazem hołdu dla nich.
